aru: var olmak, mevcut olmak, bulunmak
aru, fiilin sözlük biçimidir. Bir çok yerde duymuş olabileceğiniz arimasu ise bunun resmi (formal) biçimidir.
Fiilin -masu hali ve sözlük hali, konuşmanın gidişatına göre geniş veya gelecek zaman anlamı verir. Bir şeyin (nesne, cansız varlık) var olduğunu veya olmadığını söylemek için aru fiilinin çekimlerini kullanırız, yalnız bir kuralla. Özneden sonra mutlaka ama mutlaka ga bağlacı kullanılır.
Şimdi, önce resmi konuşma biçimi için var veya yok diyelim.
Hon ga arimasu. -> Kitap var(dır). // (hon: kitap)
Hon ga arimasen. -> Kitap yok(tur).
Resmi olmayan (informal) konuşmada ise, olumsuz yaparken, -nai hali kuraldan istisna olan aru fiilinin olumsuzu "nai" ile cümle kurulur.
Hon ga aru. -> Kitap var.
Hon ga nai. -> Kitap yok.
Cümleyi geliştirmeden önce insanlar ve diğer canlı varlıklar (daha doğrusu hareket eden canlı varlıklar diyelim çünkü bitkiler için aru fiili kullanılır) için var veya yok demeyi öğrenelim.
iru: var olmak, mevcut olmak, bulunmak
iru, fiilin sözlük biçimidir. imasu ise bu fiilin -masu biçiminde çekimlenmiş halidir.
Bu fiilin kullanımında da özneden sonra mutlaka ga bağlacı getirilir.
Resmi konuşma için,
Watashi ga imasu. -> Ben varım.
Satoshi-san ga imasu. -> Satoshi-san var. / Satoshi-san burada / mevcut.
Neko ga imasu. -> Kedi var.
Watashi ga imasen. -> Ben yokum.
Satoshi-san ga imasen. -> Satoshi-san yok.
Neko ga imasen. -> Kedi yok.
Resmi olmayan biçiminin olumsuzunda ise iru fiilinin -nai hali olan inai çekimi kullanılır.
Watashi ga iru. -> Ben varım.
Satoshi-san ga iru. -> Satoshi-san var.
Neko ga iru. -> Kedi var.
Watashi ga inai. -> Ben yokum.
Satoshi-san ga inai. -> Satoshi-san yok.
Neko ga inai. -> Kedi yok.
Şimdi bu öğrendiğimiz cümlelere bir kaç öğe ekleyelim.
Bir şeyin veya bir kimsenin nerede olduğunu söylemek için bulunulan yerden (dolaylı tümleç) sonra ni bağlacı kullanılır.
Hon ga tsukue no ue ni arimasu. -> Kitap, masanın üzerinde(dir). // (tsukue: masa, sıra; ue: üst, üzeri)
Kono mise ni hon ga arimasen. -> Bu dükkanda kitap yok(tur). // (mise: dükkan)
Watashi ga uchi ni imasu. -> Ben evdeyim (evde bulunuyorum). // (uchi: ev)
Satoshi-san ga jimusho ni imasen. -> Satoshi-san ofiste değil(dir). // (jimusho: ofis)
Neko ga hako no naka ni imasu. -> Kedi, kutunun içinde(dir). // (hako: kutu; naka: iç)
Hako no naka ni neko ga imasen. -> Kutunun içinde kedi yok(tur).
